Κάπου είχα ακούσει οτι η αναδάσωση δεν είναι καλή ιδέα. Δείτε τη γνώμη ενός επιστήμονα επ' αυτού...
Του Νίκου Μάργαρη
1.Οι φωτιές στα δάση είναι φυσιολογικά φαινόµενα.
Η φωτιά είναι οµαλά ενταγµένη στα µεσογειακού τύπου οικοσυστήµατα. Σε
όλες τις χώρες γύρω από τη Μεσόγειο, στην Καλιφόρνια, στο Ακρωτήρι της
Καλής Ελπίδας, στη Νότια Αφρική, στην Αυστραλία, στη Χιλή είναι
σύνηθες φαινόµενο. Την προηγούµενη µόλις εβδοµάδα φωτιά στην
Καλιφόρνια έκανε στάχτη 2.000 σπίτια. Η Ελλάδα δεν είναι ειδική
περίπτωση. Ακόµα και τα ζώα της χώρας µας είναι προσαρµοσµένα σε
αυτήν. Υπάρχουν πουλιά που πάνε µόνο στις καµένες εκτάσεις γιατί εκεί
βρίσκουν πολλά έντοµα. Και τα έντοµα είναι πολλά, γιατί τα φυτά που
βγαίνουν στις καµένες περιοχές ανθίζουν γρηγορότερα. Είναι, όσο και αν
δεν το πιστεύουµε, αυτός ο κύκλος της ζωής των µεσογειακών
οικοσυστηµάτων. Μια καµένη περιοχή, την πρώτη χρονιά µετά τη φωτιά
είναι κήπος.
2. Δεν αντιµετωπίζονται σωστά οι πυρκαγιές Η πυρκαγιά των δασών θέλει
ειδική αντιµετώπιση. Στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ έχουν καταγράψει όλες τις
προηγούµενες φωτιές, από το 1985 έως σήµερα. Υπάρχουν σε εξειδικευµένα
προγράµµατα ανά πάσα στιγµή δεδοµένα, όπως οι άνεµοι που φυσούν,
µετεωρολογικά και κλιµατικά στοιχεία, τα είδη των φυτών που έχουν
φυτρώσει, η ηλικία τους, οι εκτάσεις που έχουν ξανακαεί, και ο χρόνος
που συνέβη αυτό. Έχοντας διαθέσιµα όλα τα στοιχεία µπορούν να
αντιµετωπίσουν τις φλόγες κάθε φορά µε τον τρόπο που χρειάζεται. Οι
πυλώνες της ΔΕΗ και οι ανεξέλεγκτες χωµατερές είναι οι εµπρηστές των
δασών. H Ελλάδα είναι καταλυτική. Εδώ ο καθένας λειτουργεί περίπου ως
µαθητευόµενος µάγος.
3. Ποιοι είναι οι εµπρηστές Εµπρηστές στην Ελλάδα είναι η ΔΕΗ, οι
ανεξέλεγκτες χωµατερές και όσοι έχουν κοπάδια. Δεν υπάρχουν σατανικοί
εµπρηστές µε κουκούλες και µηχανές που καίνε τα δάση. Υπάρχει και ένα
µεγάλο ποσοστό πυρκαγιών που προκαλούνται από άλλες αιτίες. Στη
Χαλκιδική η φωτιά ξεκίνησε πέρσι από κεραυνό. Τώρα έλεγε κάποιος
ραδιοφωνικός σταθµός ότι υπήρχε εµπρηστικός µηχανισµός στην Πάρνηθα.
Είναι λάθος. Βρίσκουν µια παλιά οβίδα και λένε µετά ότι πρόκειται για
εµπρηστικό µηχανισµό.
4. Τα πεύκα είναι οι µεγάλοι ένοχοι Έχουµε µια µανία µε τα πεύκα. Τα
φυτεύουµε παντού. Στα στρατόπεδα τα βάζουν δίπλα στις πυριτιδαποθήκες.
Τα πεύκα όµως έχουν ένα... µειονέκτηµα. Χρειάζονται, προκαλούν, τη
φωτιά. Ανήκει στο DΝΑ τους. Στο Πήλιο που δεν έχει πεύκα, πήγαν οι
δασολόγοι και φύτεψαν. Τα πεύκα αυτά έχουν καεί έως τώρα τρεις φορές.
Στην Πάρνηθα τα πεύκα έκαψαν τα έλατα. Από τη ρητίνη βγαίνει το
εύφλεκτο νέφτι.
5. Ο Εθνικός Δρυµός της Πάρνηθας Υποτίθεται ότι είχαν κάνει Εθνικό
Δρυµό και µιλούσαν για τα κρι- κρι που τα έφεραν από την Κρήτη. Είχαν
µαντρώσει µια περιοχή και είχαν βάλει µέσα ελάφια. Για να δουλέψει
πραγµατικά ένα οικοσύστηµα µε ζαρκάδια και ελάφια έπρεπε να υπήρχαν
και λύκοι. Τα ελάφια είχαν γίνει τόσο πολλά που τρώγανε συνεχώς τους
φλοιούς των ελάτων.
6. Δεν θα λιγοστέψει το οξυγόνο των Αθηναίων Άκουσα ότι θα λιγοστέψει
το οξυγόνο στην Αθήνα. Το οξυγόνο, τα τελευταία εκατοµµύρια χρόνια,
δεν έχει ελαττωθεί. Το οξυγόνο παράγεται κατά ενενήντα τοις εκατό απο
τους ωκεανούς. Πιστεύει κανείς ότι στη Σαχάρα δεν έχουν οξυγόνο; Στους
πόλους που δεν έχουν δέντρα δεν έχουν οξυγόνο άραγε; Άκουσα επίσης να
λένε και να ξαναλένε εξαφανίστηκε ο τελευταίος πνεύµονας πρασίνου. Δεν
ήταν ο τελευταίος πνεύµονας πρασίνου στο Λεκανοπέδιο. Υπάρχει η άλλη
πλευρά της Πάρνηθας, η Πεντέλη, ο Υµηττός που ξαναπρασίνισε.
7. Δεν χρειάζονται αντιπληµµυρικά έργα,ούτε αναδασώσεις Στο Άγιον
Όρος, πριν από δέκα χρόνια, µια φωτιά είχε κατακάψει τα πάντα.
Καθηγητές και οικολόγοι λέγανε ότι έπρεπε να γίνουν αναδασώσεις. Οι
καλόγεροι δεν άφησαν κανέναν να µπει µέσα. Οι καλόγεροι ευτυχώς δεν
έχουν γίδια. Το δάσος έγινε καλύτερο απ΄ ό,τι ήταν πριν. Στην Πάρνηθα
σήµερα υπάρχει ένας υποόροφος. Είναι ο σχίνος, η κουµαριά, το
πουρνάρι. Σε αυτά τα φυτά καίγεται µόνο το από πάνω µέρος. Καίγεται
δηλαδή το 40%. Το 60% το αποτελούν οι ρίζες τους. Αυτά τα φυτά
«ξαναπετάνε» αµέσως µε τις πρώτες φωτιές. Αυτά που ακούµε περί
πληµµυρών κ.λπ. είναι ανοησίες. Το έδαφος και το νερό συγκρατούνται
από τον υποόροφο, γιατί οι ρίζες είναι ζωντανές. Δεν πρέπει να πατήσει
κανείς µέσα στην καµένη έκταση, να κόψει κορµούς, να τους σέρνει. Στην
Πεντέλη, σε εκείνες τις φοβερές αναδασώσεις, µικρών τµηµάτων ευτυχώς,
σκάβανε και φύτευαν ασθενικά δεντράκια και συγχρόνως καταστρέφανε γύρω
στα 100 µικρά φυτά που είχαν φυτρώσει από µόνα τους.
Ο Νίκος Μάργαρης είναι καθηγητής στο Τµήµα Περιβάλλοντος του
Πανεπιστηµίου Αιγαίου και διευθυντής της ελληνικής έκδοσης του
«Νational Geographic»